کودکان انرژی زیادی دارند و مدیریت این انرژی می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. در این مقاله به کودکان پرانرژی و نحوه برخورد با آن‌ها می پردازیم.

چه خودتان چنین کودکی داشته باشید و چه یکی از آنها را بشناسید، احتمالاً با کودکان پرانرژی برخورد کرده‌اید. این کودکان معمولاً بسیار فعال هستند. چیزهایی مثل کتاب یا تلویزیون به ندرت توجه آنها را جلب می کند. آن‌ها زیاد بازی می‌کنند و گاهی اوقات این بازی‌ها خشن می‌شود. به نظر می‌رسد هیچ حد و مرزی نمی‌شناسند. کودکان پرانرژی به محرک‌ها نیاز دارند؛ این موضوع برای رشد و توسعه آن‌ها ضروری است.

البته برخی از افراد در مدیریت و تربیت کودکان پرانرژی مشکل دارند. این کودکان اغلب به عنوان “بی‌نظم” نامیده می شوند و رفتارشان به عنوان رفتاری “مشکل‌ساز” توصیف می‌شود. اما کودکان پرانرژی ذاتاً متفاوت هستند و هیچ مشکلی در داشتن یا بودن یک کودک فعال وجود ندارد.

در ادامه درباره روش‌های برخورد با آن‌ها و دلایل داشتن انرژی زیاد در برخی کودکان، بیشتر می‌خوانید.

 

چرا برخی کودکان این‌قدر پرانرژی هستند؟

کودکان هم مانند بزرگسالان نگرانی‌ها و مشکلاتی دارند، اما بیشتر اوقات موقعیت‌هایی که در آن قرار می‌گیرند به انرژی زیادی برای حل‌وفصل نیاز ندارند. به عنوان والدین، ما نگران این هستیم که فرزندانمان همه چیزهایی را که برای ایمنی، سلامتی و خوشحالی نیاز دارند، در اختیار داشته باشند. مدیریت دائمی آشفتگی‌های مدرسه، تمرینات، مشغله های کاری و کارهای خانه انرژی زیادی از ما می‌گیرد. اما،  کودکان تمام این انرژی را ذخیره می‌کنند تا دنیای اطراف خود را کشف کنند.

1. کنجکاوی واقعی.

وقتی یک کودک نوپا هستید، دنیا پر از فرصت‌های جدید است. همه چیز جدید، جذاب و در دسترس است. صداها، مزه‌ها، لمس‌ها، مناظر و بوهای ناشناخته زیادی وجود دارد که کودکان می‌خواهند یک ‌باره همه چیز را درک کنند.

دکتر “کایل پروت”، استاد بالینی روانپزشکی کودکان در دانشکده پزشکی ییل، می‌گوید: «دنیا برای کودکان ۲ تا ۳ ساله بسیار تحریک‌کننده است و آن‌ها عاشق کشف کردن هستند.» این تحریک‌پذیری می‌تواند باعث شود کودکان “بدرفتاری” کنند. با این حال، کودکان در این سن و حتی بزرگتر فقط کنجکاو هستند و در حال کشف محیط اطراف خود هستند. آن‌ها سعی می‌کنند همه چیز را درک کنند.

 

2. کودکان و عشق بی‌پایان به کشف و بازی.

“سوزان جی. شوارتز”، مدیر بالینی مؤسسه یادگیری و پیشرفت تحصیلی در مرکز مطالعات کودک دانشگاه نیویورک، می‌گوید: «کودکان نوپا و پیش‌دبستانی توانایی خودکنترلی یا شناختی برای متوقف کردن کارهایی که از آن لذت می‌برند را ندارند.» این یعنی مهم نیست امروز چند بار قایم‌موشک بازی کرده‌اید، آن‌ها همیشه برای یک دور دیگر آماده‌اند بدون اینکه خسته شوند.

 

3. دامنه توجه.

برخی از کودکان به دلیل دامنه توجه کوتاه، “پرانرژی” به نظر می‌رسند. این مسئله باعث می‌شود بدون وقفه از یک فعالیت، فکر یا موضوع به موضوع دیگر بپرند. آن‌ها مدام در تلاش هستند تا وقت خود را پر کنند و انرژی خود را تخلیه نمایند. اگرچه این رفتار در کودکان کوچک‌تر شایع‌تر است، اما دیگران نیز ممکن است چنین تجربه‌ای داشته باشند، به‌ویژه کودکانی که با اختلالاتی مانند اوتیسم، تأخیرهای رشدی یا بیش‌فعالی (ADHD) درگیر هستند.

 

4. تفاوت‌های ژنتیکی، محیطی و فردی.

هر کودک یک فرد منحصر به فرد است و افراد، شخصیت‌ها و تجربیات زندگی و ساختارهای ژنتیکی متفاوتی دارند. این یعنی برخی از کودکان پرانرژی‌تر و اجتماعی‌تر از دیگران هستند. علاوه بر این، برخی از خانواده‌ها و محیط‌ها، کودک را به رفتارهای فعال‌ تر و پرشور تر تشویق می‌کنند.

 

چگونه با یک کودک فعال برخورد کنیم؟

اگرچه هیچ روش یکسانی برای برخورد با کودکان فعال وجود ندارد، اما چند کار هست که می‌توانید در سبک زندگی آن‌ها بگنجانید تا به تخلیه انرژی اضافی آن‌ها کمک کنید.

1. محدودیت‌هایی تعیین کنید.

اگرچه تعیین محدودیت برای کودکان پرانرژی سخت است، اما این کار هم برای شما و هم برای فرزند دلبندتان مهم است. آرام و آهسته صحبت کنید. انتظارات خود را از قبل مشخص و شفاف بیان کنید. به آن‌ها بگویید که در برخی مواقع می‌توانند فعال‌تر باشند و قبل از وقوع یک موقعیت، آن‌ها را از انتظارات خود مطلع کنید. به عنوان مثال، مدرسه نیاز به تمرکز دارد. اما بازی زمانی است که می‌توانند “خودشان باشند” و انرژی خود را تخلیه کنند. اما شما همیشه باید شور و خلاقیت آن‌ها را به روش‌های متناسب با سن و موقعیت تشویق کنید و پرورش دهید.

 

2. زمانی برای بازی آزاد و بدون قواعد مشخص در نظر بگیرید.

اگرچه برخی از انواع بازی‌ها می‌توانند به رشد مهارت‌های اجتماعی و حرکتی کودک شما کمک کنند، اما بازی‌های برنامه‌ریزی‌شده می‌توانند برای کودکان فعال سخت باشند. به عنوان مثال، کودکان پرانرژی معمولاً در تمرکز مشکل دارند. انجام فعالیت‌های ساختاریافته می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. به همین دلیل، بهتر است بازی‌های بدون ساختار را معرفی کنید. به این ترتیب، آن‌ها در فعالیت‌هایی که به آن‌ها علاقه دارند شرکت می‌کنند و زمان و انرژی بیشتری را صرف بازی می‌کنند.

 

3. فعالیت بدنی را تشویق کنید.

فعالیت بدنی برای کودکان پرانرژی عالی است، به شرطی که دلیل پزشکی برای عدم انجام آن وجود نداشته باشد. از دویدن و پریدن تا طناب‌بازی و بالا رفتن از درختان، فعال بودن می‌تواند به کودک شما کمک کند تا تمرکز کند. همچنین به او کمک می‌کند انرژی اضافی خود را بسوزاند و می‌تواند بخشی سالم از برنامه روزانه او باشد.

 

4. انتظارات خود را تغییر دهید.

اگر کودک شما ADHD ، اختلال اوتیسم یا تأخیرهای رشدی دارد یا فقط انرژی زیادی دارد، تعیین انتظارات واقع‌بینانه و مناسب می‌تواند زندگی شما را کمتر خسته‌کننده کند و به شما امکان می‌دهد از والدین بودن لذت بیشتری ببرید. علاوه بر این، به خاطر داشته باشید که کدام موقعیت‌ها معمولاً باعث هیجان و فعالیت بیشتر کودک شما می‌شوند و با آمادگی وارد این موقعیت‌ها شوید.

 

چرا بسیاری از کودکان نوپا “بیش‌فعال” به نظر می‌رسند؟

کودکان نوپا بیش‌فعال می‌توانند کار را سخت کنند، و در حالی که کارهایی وجود دارد که می‌توانید برای کنترل انرژی زیاد آن‌ها انجام دهید، مهم است که در نظر بگیرید چرا کودک شما اینگونه رفتار می‌کند. عوامل زیادی ممکن است در این زمینه نقش داشته باشند، از جمله:

1. استرس و سایر مسائل عاطفی.

برخی از کودکان برای مقابله با استرس، به انجام چند کار به طور همزمان روی می‌آورند. این شیوه برخورد ممکن است برای بسیاری از بزرگسالان، یادآور روش‌های آشنای مقابله با فشارهای روانی باشد.

 

2. کمبود ورزش یا خواب.

به عنوان والدین، احتمالاً آن لحظات آشفته و طاقت ‌فرسایی را تجربه کرده‌اید که کودک شما ناگهان  انرژی زیادی پیدا می‌کند و بعد از نخوابیدن، به سرعت دچار فروپاشی و بی‌قراری می‌شود.خستگی بیش از حد می‌تواند آن‌ها را برای مدت کوتاهی از حد طبیعی خود فراتر ببرد، اما وقتی انرژی آن‌ها تمام می‌شود، به شدت خسته می‌شوند. مطمئن شوید که کودک شما به اندازه گروه سنی خود خواب کافی دارد.

برعکس این موضوع نیز می‌تواند صادق باشد. برای برخی از کودکان که برای مدت طولانی راهی برای تخلیه انرژی ندارند، وقتی شروع به حرکت می‌کنند، مثل یک باتری تمام‌نشدنی به راه خود ادامه می‌دهند. اگرچه ورزش زیاد نزدیک به زمان خواب می‌تواند بر توانایی آن‌ها در خوابیدن تأثیر بگذارد، اما مطمئن شوید که کودک شما زمان کافی برای ورجه وورجه کردن دارد.

 

3. ADHD تشخیص‌داده‌نشده

بدیهی است که همه کودکان پرانرژی ADHD ندارند. این شرایط حدود ۸٪ از جمعیت نوجوانان را تحت تأثیر قرار می‌دهد، اما میلیون‌ها نفر دیگر فعال یا پرانرژی در نظر گرفته می‌شوند. با این حال، اگر سطح انرژی بالای کودک شما با علائم دیگری مانند بی‌توجهی و یا رفتارهای بدون فکر و تکانشی هراه است، خالی از لطف نیست که این موضوع را با پزشک او در میان بگذارید.

 

بهترین اسباب‌بازی‌ها برای کودکان پرانرژی چیست؟

اگرچه هیچ اسباب‌بازی خاصی به عنوان بهترین گزینه برای کودکان پرانرژی وجود ندارد، اما برخی از آن‌ها بهتر از بقیه هستند و بهترین اسباب‌بازی‌ها به آن‌ها امکان تخلیه انرژی را می‌دهند. در اینجا چند نوع اسباب‌بازی معرفی می‌شود:

1. اسباب‌بازی‌هایی که حرکت کردن را تشویق می‌کنند.

چه پریدن باشد، چه دوچرخه‌سواری و چه جست‌و‌خیز باشد یا تاب‌خوردن، اسباب‌بازی‌هایی که کودکان را به حرکت وادار می‌کنند عالی هستند، زیرا به آن‌ها کمک می‌کنند انرژی و استرس خود را تخلیه کنند. اگر این اسباب‌بازی‌ها هم در داخل و هم در خارج از خانه قابل استفاده باشند بسیار با ارزش تر هستند.

در نهایت، کودکان پرانرژی، با فعالیت زیاد و کنجکاوی بی‌حد، گاهی مدیریت را برای والدین سخت می‌کنند. این انرژی می‌تواند ناشی از کنجکاوی ذاتی، کمبود توجه، یا حتی شرایطی مانند ADHD باشد. برای کمک به آن‌ها، ایجاد فضایی برای بازی آزاد، تشویق به فعالیت بدنی، و تنظیم انتظارات واقع‌بینانه ضروری است. با درک و حمایت صحیح، این کودکان می‌توانند انرژی خود را به شکلی مثبت و سازنده بروز دهند.