وبلاگ
بهترین فعالیت‌های فوق برنامه برای کودکان، نوجوانان و جوانان
ورزش، باشگاه و سایر فعالیت‌های فوق برنامه، فراتر از اهداف آموزشی، نقش مهمی در رشد همه جانبه کودکان و نوجوانان ایفا می‌کنند.
اکثر بچه‌ها بعد از مدرسه یا در زمان‌های آزاد خود در یک یا چند فعالیت فوق برنامه شرکت می‌کنند. این فعالیت‌ها به آن‌ها فرصت می‌دهند تا به علاقه ای خاص خارج از چارچوب درسی مدرسه بپردازند.
فرقی نمی‌کند علاقه فرزند شما به ورزش، هنر، فناوری یا حتی باشگاه باشد، این فعالیت‌ها می‌توانند در کنار آماده‌سازی برای ورود به دانشگاه، مزایای آموزشی، اجتماعی و جسمی بسیاری هم داشته باشند.
ممکنه با خودتون فکر کنید که آیا فعالیت‌های فوق‌برنامه واقعاً ارزش صرف زمان و هزینه رو دارند یا نه.خوشبختانه، امروزه گزینه‌های متنوعی وجود دارد که می‌تواند علاقه‌ی واقعی فرزندتان را جرقه بزند.
در ادامه با مزایا، انواع فعالیت‌ها و راه‌های انتخاب گزینه مناسب برای فرزندتان آشنا می‌شوید.
مزایای فعالیت‌های فوق برنامه
بسته به اینکه فعالیتی که انتخاب می‌کنید جسمی، فکری یا خلاقانه باشد، می‌تواند در زمینه‌های مختلف رشد کودک مؤثر باشد. تحقیقات نشان داده‌اند که فعالیت‌های فوق‌برنامه به‌طور کلی می‌توانند:
- مهارت کار گروهی و حل مسئله را تقویت کنند
- باعث افزایش اعتماد به نفس و عزت نفس شوند
- اخلاق کاری قوی ایجاد کنند
- عملکرد تحصیلی را بهبود دهند
- به کنترل هیجانات و مدیریت احساسات کمک کنند
- فرصت دوستی‌های عمیق تر بر اساس علایق مشترک را فراهم کنند
کودک یا نوجوانی که در فعالیت‌های فوق‌برنامه شرکت می‌کند، علاوه بر رشد مهارت‌های جدید، دامنه ارتباطات اجتماعی خود را هم گسترش می‌دهد. مطالعات نشان داده‌اند که دانش‌آموزانی که در این فعالیت‌ها شرکت دارند، معمولاً در مدرسه هم عملکرد بهتری دارند.
همچنین، مشارکت در فعالیت‌های فوق‌برنامه می‌تواند باعث شتاب گرفتن رشد ذهن در کودکان شود و به آن‌ها یاد بدهد چطور در آینده میان زندگی شخصی و شغلی تعادل ایجاد کنند.
انواع فعالیت‌های فوق برنامه برای کودکان و نوجوانان
شاید تعجب کنید از اینکه چه تعداد گزینه‌های مختلف در مدرسه‌ها و مراکز اجتماعی برای فعالیت‌های فوق برنامه وجود دارد. از باشگاه‌های سرگرمی گرفته تا برنامه‌های رقابتی، معمولاً برای هر کودک و نوجوانی گزینه‌ای وجود دارد. در ادامه، با برخی از آن‌ها آشنا می‌شوید:
ورزش
ورزش، رایج ترین فعالیت فوق برنامه در میان کودکان است. فرصت‌های ورزشی در باشگاه‌ها و مراکز تفریحی شهرها شامل موارد زیر است:
- شنا
- اسکیت روی یخ
- ژیمناستیک
- فوتبال
- بسکتبال
- والیبال
- تنیس
- هنرهای رزمی
- دویدن
- دوچرخه سواری کوهستان
- صخره نوردی
- اسکی و اسنوبورد
- اسکیت بورد
- گلف
اگر فرزند شما علاقه‌ای به ورزش‌های رایج ندارد، نگران نباشید. امروزه فعالیت‌های بدنی جایگزین و متنوعی وجود دارند. می‌توانید از معلم ورزش مدرسه یا یک مربی مشورت بگیرید.
نکته: ورزش فقط به سلامت جسم کمک نمی‌کند؛ تحقیقات نشان داده‌اند که مشارکت در ورزش حس تعلق به مدرسه و اجتماع را تقویت می‌کند و ارتباط اجتماعی بین بچه‌ها (و حتی والدین شان) را عمیق تر می‌کند.
سازمان دانش آموزی ( پیشاهنگی)
اگر فرزندتان به طبیعت علاقه دارد و دوست دارد کارهای متنوعی تجربه کند، گروه‌های پیشاهنگی (مثل سازمان دانش آموزی) گزینه مناسبی هستند. مهارت‌هایی که در این گروه‌ها آموزش داده می‌شود شامل:
- مهارت‌های بقاء در طبیعت
- آشپزی و نظافت
- هنر و خلاقیت
- مدیریت مالی
- تعیین هدف
- مراقبت‌های شخصی
هنرهای نمایشی
تئاتر از محبوب ترین فعالیت‌های فوق برنامه هستند. بسیاری از مدارس و مراکز فرهنگی نمایش‌هایی برگزار می‌کنند که کودکان می‌توانند در آن‌ها بازی کنند یا پشت صحنه همکاری داشته باشند:
- طراحی و ساخت دکور
- نورپردازی و صدا
- گریم و طراحی لباس
- جلوه‌های ویژه
حتی اگر فرزند شما علاقه‌ای به بازیگری حرفه‌ای نداشته باشد، این فعالیت‌ها به رشد اعتماد به نفس، دوستی و مهارت‌های اجتماعی او کمک می‌کند.
هنرهای تجسمی
اگر فرزندتان علاقه‌مند به نقاشی، طراحی، سفالگری یا هنرهای دیجیتال است، می‌توانید کلاس‌های هنری را از طریق معلم هنر مدرسه پیدا کنید. موزه‌های هنری هم اغلب کارگاه‌هایی برای کودکان برگزار می‌کنند.
موسیقی
گروه‌های سرود و ارکستر در بسیاری از مدارس وجود دارند. همچنین می‌توان برای فرزندتان کلاس‌های خصوصی ساز یا شرکت در گروه‌های موسیقی محلی را در نظر گرفت. تحقیقات نشان می‌دهد که نوازندگی در بهبود توانایی‌های ذهنی و تحصیلی هم مؤثر است.
فعالیت‌های اجتماعی و داوطلبانه
فعالیت‌های داوطلبانه مثل کمک به مراکز خیریه، مساجد، یا جمع‌آوری کمک برای نیازمندان به کودک شما درک عمیق تری از مسائل انسانی می‌دهد. این فعالیت‌ها به ویژه برای نوجوانان مفید است و مهارت‌های رهبری و ارتباطی آن‌ها را تقویت می‌کند.
کلاس های علمی، فناوری، مهندسی
اگر فرزندتان به کار با رایانه، ساخت و ساز یا کدنویسی علاقه دارد، مجتمع های فنی و حرفه ای گزینه‌ی مناسبی هستند:
- رباتیک
- کدنویسی
- ساخت بازی‌های رایانه‌ای
- پروژه‌های علمی
- طراحی مهندسی
چطور فعالیت مناسب را انتخاب کنیم؟
میزان راهنمایی شما به سن فرزندتان بستگی دارد. برای کودکان کوچک تر، ممکن است نیاز باشد فعالیت را انتخاب کنید یا پیشنهاد دهید. اما برای نوجوانان، بهتر است چند گزینه مطرح کنید تا خودشان انتخاب کنند.
شناخت علاقه واقعی کودک، کلید انتخاب درست است
قبل از ثبت‌نام کودک در یک فعالیت فوق‌برنامه، مهم است به علایق و تیپ شخصیتی او توجه کنید. بعضی بچه‌ها اجتماعی و پرانرژی‌اند و از بودن در جمع یا رقابت لذت می‌برند، در حالی که بعضی دیگر ترجیح می‌دهند وقت‌شان را در محیط‌های آرام‌تری مثل کلاس هنر یا کتابخانه بگذرانند. گفت‌وگوی صادقانه با فرزندتان درباره اینکه از چه چیزی لذت می‌برد، می‌تواند به انتخاب گزینه‌ای منجر شود که هم ماندگار باشد و هم رضایت‌بخش.
نقش خانواده فقط محدود به ثبت‌نام نیست
حمایت والدین در مسیر فعالیت‌های فوق‌برنامه بسیار تأثیرگذار است. این حمایت می‌تواند به شکل حضور در مسابقات، تشویق در زمان سختی یا حتی فقط شنیدن تجربیات روزانه کودک باشد. وقتی فرزند شما حس کند خانواده‌اش به علاقه‌اش اهمیت می‌دهد، انگیزه و اعتماد به نفس بیشتری پیدا می‌کند و احتمال موفقیت و تداوم در آن فعالیت بیشتر خواهد شد.
تأثیر این تجربه‌ها فراتر از دوران مدرسه است
فعالیت‌های فوق‌برنامه صرفاً برای پر کردن اوقات فراغت یا یادگیری یک مهارت خاص نیستند؛ بلکه فرصتی برای پرورش شخصیت، یافتن هویت فردی و یادگیری مهارت‌هایی هستند که تا بزرگسالی با کودک باقی می‌مانند. توانایی مدیریت زمان، همکاری با دیگران، مسئولیت‌پذیری و انعطاف‌پذیری، تنها بخشی از نتایجی است که کودک از دل این تجربه‌ها با خود به همراه خواهد برد.
چند نکته پایانی
- ذهن باز داشته باشید و اجازه دهید فرزندتان فعالیت‌های مختلف را امتحان کند. شاید علاقه واقعی‌اش را جایی پیدا کند که انتظارش را ندارید.
- در رسانه‌های اجتماعی محلی، بردهای اطلاع رسانی، یا کتابخانه‌های عمومی به دنبال فعالیت‌های فوق‌برنامه رایگان یا کم‌هزینه بگردید.
- مهم تر از همه، نگذارید برنامه‌ی فوق‌برنامه زندگی کودک را پر کند. زمان استراحت، خواب کافی و ارتباط با خانواده باید همیشه در اولویت باشد.